Kurumsal ETF 13F Verileri: Kimler Bitcoin/Ether ETF Tutuyor?
Kripto varlıkların ana akımlaşmasında en kritik eşiklerden biri, ABD’de spot Bitcoin ve spot Ether ETF’lerinin onayıyla birlikte kurumsal yatırımcıların açık, denetlenebilir ve periyodik olarak raporlanan pozisyonlar almaya başlaması oldu. Bu pozisyonlar, her çeyrekte SEC’e sunulan Form 13F beyanları sayesinde görünür hâle geliyor. Peki 2025 sonbaharı itibarıyla tablo ne söylüyor? Hangi kurum türleri öne çıkıyor, kimler alıyor, kimler azaltıyor, Ether ETF’lerine ilgi kimlerden geliyor? Kriptomagic.com okurları için 13F verilerinden derlediğimiz kapsamlı ve güncel analiz burada.
13F Nedir, Neyi Gösterir? (Kısıtlar ve Okuma Kılavuzu)
Form 13F, yönetimi altında 100 milyon doların üzerinde ABD menkul kıymeti bulunan kurumların (hedge fonlar, bankalar, danışmanlar vb.) her çeyrek sonu itibarıyla pozisyon dökümlerini raporladığı resmi beyandır. Buradaki kayıtlar:
- Yalnızca rapor kapsamındaki listelenmiş menkul kıymetleri kapsar (örn. IBIT, FBTC, ARKB, BITB gibi spot Bitcoin ETF’leri; ve 2025 yazıyla birlikte FETH vb. spot Ether ETF’leri).
- Geriye dönük bir fotoğraftır (çeyrek sonu enstantanesi). Ara dönem işlemler görünmez.
- Tüm yatırımcıları kapsamaz: 100 milyon dolar altı yönetenler rapor dışı kalabilir.
Dolayısıyla 13F’ler, “kurumsal ilginin büyüklüğünü” eksiksiz ölçmez; ama eğilimleri, kurum tiplerini ve büyük oyuncuların davranışlarını okumak için benzersiz bir penceredir.
Bitcoin ETF’lerinde Kurumsal Pay: Danışmanlar Önde, Hedge Fonlar Dengeliyor
2025’in ilk yarısında profesyonel yatırımcıların (hedge fonlar, danışmanlar, bankalar vb.) ABD spot Bitcoin ETF’lerindeki payı yaklaşık %23 bandında ölçüldü. Q1 2025’te toplam kurumsal AUM 21,2 milyar $ seviyesindeydi ve Q4 2024’e göre gerileme görülse de bunun bir kısmı fiyat etkisinden kaynaklandı. Eğilim tarafında, hedge fon ağırlığı azalırken kayıtlı yatırım danışmanlarının (RIA) göreli payının arttığı izlendi.
2025 yazına gelindiğinde ise veri sağlayıcılar, Q2’de kurumsal Bitcoin ETF maruziyetinin arttığını ve özellikle danışmanların hedge fonlara kıyasla daha büyük bir dilime sahip olduğunu not etti. Bu, ürünlerin “taktik” al-sat araçlarından ziyade müşteri portföylerine dağıtılan ana akım araçlara evrildiğinin işareti.
Büyük Bankalar ve Wall Street: “Karşıt Görüşten” Portföy Dağıtımına
2024’ün ortasından beri Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi devlerin 13F’lerinde spot Bitcoin ETF pozisyonları görüldü. Örneğin 2024 Q2’de Goldman, farklı ETF’lerde toplam ~418,6 milyon $ tutarken, Morgan Stanley IBIT’te 5,5 milyon hisse ile öne çıktı. 2025 boyunca bu evrimin sürdüğünü, bankaların ve prime broker ekosisteminin ürünleri müşteri dağıtımlarında daha sistematik kullandığını görüyoruz.
Hedge Fonlar: “Likidite + Arbitraj + Taktiksel Maruziyet”
Hedge fon tarafında Millennium Management 2024’ün ilk beyanlarında ~2 milyar $ seviyesinde konsolide Bitcoin ETF pozisyonuyla manşetlere çıktı. Bu fonlar, genellikle likiditesi yüksek IBIT (BlackRock) ve FBTC (Fidelity) enstrümanlarını, baza trade/hedge stratejileri ve piyasa yapıcılarla entegrasyon üzerinden kullanıyor. 2024-2025 boyunca hedge fonların al-sat yoğunluğu RIA’lara kıyasla daha yüksek seyretti.
Ek olarak, IBIT’in 2025 yazında 1.500+ kurumsal beyan ile en geniş sahip tabanlarından birine ulaştığı görülüyor; burada yüksek frekanslı işlemciler ve piyasa yapıcılar da yer alıyor.
Piyasaya Yön Veren “Dev ETF”ler: Neden IBIT ve FBTC?
IBIT (iShares Bitcoin Trust) ve FBTC (Fidelity Wise Origin Bitcoin ETF), 2024 başından beri derin likidite, düşük izleme hatası ve geniş dağıtım ağları sayesinde kurumsal 13F’lerin çekim merkezinde. BlackRock’ın saklama/prime broker yapısında Coinbase Prime ile entegrasyonu da operasyonel güvenlik algısını güçlendirdi.
Emeklilik Fonları ve Vakıflar: Temkinli Ama Artan İlgi
Wisconsin Investment Board (SWIB) 2024’te piyasaya erken giren ilk büyük emeklilik fonu olarak kayda geçti. 2025 içinde pozisyonunda dalgalanmalar olsa da, emeklilik fonlarının regüle ETF kanalı üzerinden kriptoya temkinli geçişinde sembolik bir öncü oldu. Michigan eyalet fonunun ARKB alımı da trendi destekledi. 2025’te bazı fonlar kâr realizasyonu veya risk azaltma amaçlı satışlar da yaptı; ancak “Evet, ETF üzerinden kripto tutmak mümkün ve politika olarak kabul edilebilir” fikri yerleşmeye başladı.
Üniversite vakıfları cephesinde, 2025 ilk yarısında Brown University Endowment gibi kurumların IBIT alımları dikkat çekti. Yaz sonuna doğru Harvard cephesinde de kripto/altın temalı varlıklara yönelim haberleri gündeme geldi. Bu tür örnekler, itibar riski bariyerinin kademeli aşıldığına işaret ediyor.
Ether (ETH) ETF’lerinde İlk Kurumsal Tablo: Kimler Erken Davrandı?
2025 yazında işlem görmeye başlayan spot Ether ETF’leri (örn. FETH – Fidelity Ethereum Fund) için ilk 13F dalgası, piyasa yapıcılar, büyük hedge fonlar ve çoklu varlık yöneticileri etrafında şekillendi. İlk listelerde Goldman Sachs, Jane Street, Millennium, D.E. Shaw, Capula, HBK gibi isimler belirdi. Bu yayılım, Ether ürünlerinin de Bitcoin ETF’leri gibi arbitraj, taktiksel beta ve dağıtım kanallarında hızla yer ettiğini gösteriyor.
Erken dönem rakamlarda, danışman ağları ve RIA platformları Ether ETF’lerini teknoloji büyümesi temalı portföylerde “tamamlayıcı beta” olarak konumlandırırken; hedge fonlar basis trade ve opsiyon stratejileri ile ürünleri çabuk benimsedi. 2025 yaz ortası verileri, Ether ETF bakiyelerinin, Grayscale çıkışlarının yarattığı sürtünmeye rağmen kalıcı talep bulduğunu gösteriyor.
Sektör Bazında Ayrışma: Banka, Hedge Fon, RIA, Emeklilik, Sigorta
- Büyük Bankalar/Broker-Dealer’lar: Müşteri dağıtımı odaklı, bilanço riskini sınırlayan yapı. 13F’lerde IBIT/FBTC ağırlığıyla görünüyorlar.
- Hedge Fonlar: Yüksek çevrim, likidite avcılığı, basis/arbitraj ve çoklu ETF sepetleri. 2024-2025’te en hızlı giren ve çıkan kesim.
- RIA ve Servet Yönetimi: 2025’te payını artıran taraf; müşteriye uygunluk (suitability), saklama ve raporlama rahatlığı nedeniyle ETF kanalını benimsiyor.
- Emeklilik/Vakıf: Yavaş ama kurumsallaştırıcı etkisi yüksek. Wisconsin, Michigan ve bazı üniversite vakıfları örnek oldu.
- Sigorta: Henüz seçici ve sınırlı; sermaye rejimleri ve risk-ağırlıkları belirleyici.
Neden IBIT Bu Kadar Yaygın? Beş Maddede Cevap
- Likidite Derinliği: Büyük emirleri emme kapasitesi yüksek. Birçok 13F sahibi için “çekirdek beta” rolü görüyor.
- Operasyonel Güven: BlackRock’un yönetişimi ve Coinbase Prime altyapısıyla entegrasyon.
- Düşük Maliyet/Slippage: Basis ve arbitraj stratejileri için verimli.
- Geniş Dağıtım Kanalları: Banka ve danışman platformlarında erişim kolay.
- Kurum Psikolojisi: “En büyük ürüne yönelme” davranışı ağ etkisi yaratıyor.
Ether Cephesinde Fırsat Penceresi: Korelasyon Dışı Getiri Arayışı
Ether ETF’lerine giren kurumsallar iki motivasyonla öne çıkıyor:
- Teknoloji Betası: ETH’nin, akıllı sözleşme ekonomisinin yakıtı olması ve L2/RWA/Restaking gibi temalarla ağ gelirleri üzerinden değer yakalama potansiyeli.
- Stratejik Çeşitleme: Bitcoin’e göre farklı makro duyarlılık profili ve zincir üstü aktivite ilişkisi. İlk 13F dalgasındaki piyasa yapıcı/hedge fon ağırlığı, ürünlerin taktiksel kullanımını; RIA girişleri ise dağıtım evresine geçişi gösteriyor.
2025 İçin Üç Senaryo: Akımlar, Volatilite, Regülasyon
- Baz Senaryo – Dengeli Dağıtım: RIA ağları Bitcoin ETF’lerinde payını artırır; Ether ETF’lerinde ise “temkinli büyüme” sürer. Kurumsal AUM, fiyat etkisine rağmen yatay/artan bantta kalır.
- Olumlu Senaryo – Politika/Regülasyon Rüzgârı: Banka platformlarında kapsam genişler, daha çok emeklilik fonu “pilot” tahsis dener; Ether ürünlerinde de ilk yıl eşiği aşılıp geniş kabul başlar.
- Temkinli Senaryo – Fiyat Baskısı & Realizasyon: Büyük fonlar kâr yazar, 13F’lerde dönemsel azalma görülebilir; ancak dağıtım kanalı yerleştiği için kalıcı kurumsal taban korunur. Q1 2025’te görülen “AUM gerilemesi ama yapısal kalıcılık” bu senaryonun örneği.
“Kimler Tutuyor?” Sorusuna Kısa Cevap (2025 Sonbahar Özeti)
- IBIT/FBTC merkezli geniş bir kurumsal taban oluştu; 13F kapsamındaki binlerce profesyonel yatırımcı arasında bankalar (GS, MS), hedge fon devleri (Millennium, D.E. Shaw vb.), piyasa yapıcılar (Jane Street) ve RIA platformları baskın.
- Emeklilik fonları (Wisconsin, Michigan vb.) ve üniversite vakıfları (Brown, Harvard çevresindeki haber akışı) küçük ama sembolik paylarla resme girdi.
- Ether ETF’lerinde ilk 13F dalgası hedge fon/piyasa yapıcı ağırlıklı; Goldman, Millennium, Jane Street gibi isimler listelerde yer alıyor. RIA tarafı 2026’ya doğru kademeli yayılım sinyali veriyor.
Yatırımcının Dikkat Etmesi Gerekenler
- 13F gecikmeli ve kapsam sınırlı bir göstergedir; günlük akışları ve 100 milyon $ altı yöneticileri kapsamaz.
- Ürün farkları (ücret, izleme hatası, likidite, yaratım/itfa verimliliği) kurumsal davranışı etkiler. IBIT/FBTC’nin çekim gücü buradan gelir.
- Makro koşullar ve regülasyon (muhasebe, sermaye yeterliliği, müşteri uygunluk kuralları) kurumsal payı artırabilir veya yavaşlatabilir.
- Ether ETF’leri daha genç ürünler; AUM istikrarı ve grayscale çıkış dengesi gibi faktörler ilk yıl dalgalı bir görünüm yaratabilir.
Son Söz: 13F’ler, Kurumsal Normalleşmenin “Skorboard”u
2024’te başlayan ETF devrimi, 2025’te kurumsal normalleşmeye dönüştü. 13F’ler bize, bankaların dağıtım kanallarını açtığını, hedge fonların likidite ve arbitrajla ekosistemi derinleştirdiğini, RIA’ların ana akım kabulü büyüttüğünü, emeklilik/vakıf dünyasının ise yavaş ama kalıcı adımlar attığını söylüyor. Bitcoin ETF’leri olgunlaşırken, Ether ETF’leri de aynı patikayı izliyor. 2026’ya girerken “kimler tutuyor?” sorusunun cevabı giderek basitleşiyor: “Herkes, kendi rolüne uygun ölçekte.” Bu resmi haftalık akışlardan çok daha iyi 13F skorboardu anlatıyor. Kriptomagic.com, bu skorboardu sizin için takip etmeye devam edecek.
