On-Chain Duyarlılık Endeksleri: Piyasanın Yönünü Verilerle Okumak
Kripto piyasasında “duygu” ile “veri” çoğu zaman birbirine karışır. Sosyal medya coşkusu fiyatları anlık şişirebilir; paniğin dalgası, teknik seviyeleri yok sayıp her şeyi silip süpürebilir. Tam da bu nedenle zincir üstü (on-chain) verilerden türetilen duyarlılık (sentiment) endeksleri, gürültü ile sinyal arasındaki çizgiyi netleştirir. kriptomagic.com ekibi olarak bu dosyada; borsa giriş-çıkışları, HODL davranışı, stablecoin akışları, türev piyasa göstergeleri ve cüzdan kümeleri gibi çok katmanlı sinyalleri tek potada eriten metodolojileri, pratik eşik değerlerini ve uygulanabilir stratejileri “haber formatında” fakat derin bir kılavuz netliğinde sunuyoruz.
Neden On-Chain Sentiment? “Fiyat = Hikâye + Likidite” Denklemi
Kriptoda fiyat sadece hikâyeyle değil, anlık likidite ile hareket eder. Zincir üstü duyarlılık endeksleri:
- Anlık arz-talep akışını (CEX/DEX, stablecoin basımları/itfaları) gösterir,
- Kümülatif kâr/zarar dinamiklerini (SOPR, MVRV, NUPL) ortaya koyar,
- HODL-trade dengesini (HODL Waves, CDD) saptar,
- Balina/küçük yatırımcı davranışını (Exchange Whale Ratio, yeni adresler) ayrıştırır,
- Türev piyasa kaldıraç hassasiyetini (Funding, Açık Pozisyon—OI, baz) ölçer.
Sonuç: Fiyatın nereye “gitmek istediğini” değil, sermayenin nereye akmakta olduğunu görürsünüz.
Çekirdek Metrikler: Sinyal Fabrikasının Tuğlaları
1) Borsa Akışları (Exchange Netflow)
Merkezi borsalara net giriş artıyorsa, satım baskısı olasılığı yükselir. Tersine, net çıkış uzun vadeli saklama (hodl) eğilimini ve arz sıkışmasını işaret eder. Zincire yayılan verilerde net akışın volatiliteyle birlikte ivme kazanması, kısa vadeli yön hareketinin öncülü olabilir.
2) Stablecoin Tedariki ve SSR
Stablecoin Supply Ratio (SSR) düşükse, “kurşun” hazır demektir: risk varlıklarına akacak satın alma gücü artar. Stablecoin ihraç/itfa hızındaki değişimler, risk iştahının en hızlı nabızlarıdır. CEX cüzdanlarına stablecoin net girişleri, kısa vadeli alım baskısı için güçlü bir ipucudur.
3) Kâr-Zarar Zamanlaması: SOPR, MVRV, NUPL
- SOPR > 1 olduğunda kârda satış baskısı artabilir; < 1 kalıcılığı piyasadaki zorlanmayı gösterir.
- MVRV (Piyasa Değeri / Gerçekleşen Değer) aşırı yükseldiğinde kar realizasyonu riski artar; dipsiz kuyulara değil ama ortalama değer bölgelerine dönüş eğilimine dikkat.
- NUPL (Net Unrealized Profit/Loss) toplu kâr-zarar psikolojisini renklendirir: “İnançlı kâr”dan “aşırı coşku”ya geçişler, çoğu döngüde tepe yaklaşımını anlatır.
4) HODL Davranışı: HODL Waves, CDD
HODL Waves uzun süredir hareket etmeyen coin’lerin payını gösterir. Coin Days Destroyed (CDD) yükseliyorsa, yaşlı coin’ler yer değiştiriyor; bu genelde dağıtım/alım-satım evresini işaret eder. Trende karşı yüksek CDD + yükselen fiyat, yukarıdaki coşkuda “akıllı dağıtım” sinyali olabilir.
5) Türev Piyasalar: Funding, OI, Baz
- Olumlu funding ve artan açık pozisyon (OI), kaldıraçlı iyimserliği büyütür; ani tasfiyelere açık bir zemin oluşur.
- Baz (perp–spot farkı) şiştikçe, arbitraj ve mean-reversion baskısı artar. Düşük/negatif baz ise risk iştahının söndüğünü ve dönüş potansiyelini gösterebilir.
6) Cüzdan Kümelemesi ve “Balina” Göstergeleri
Borsa-etiketli cüzdanlara ek olarak balina kümeleri (ör. 1k+ BTC veya 100k+ ETH gibi eşikler) izlenir. Balinaların ızgara alım (grid) veya blok satış paterni; hem trendin sağlığını hem de destek/direnç bölgelerini veriyle yakalamanızı sağlar.
7) DEX-CEX Akış Oranı, Gaz Ücretleri, MEV
Düşük piyasa dönemlerinde DEX hacmi zayıf kalır; risk-on döndüğünde DEX/Toplam oranı yükselir. Gaz ücretlerindeki sıçramalar, NFT/DeFi döngülerinin nabzını tutar. MEV yoğunluğu ve “sandwich” aktivitesi, mikro yapıda daha agresif bir piyasa yapısını işaret eder.
Kompozit Endeks Nasıl Kurulur? (Basit ama Güçlü Bir Çerçeve)
Bir “On-Chain Duyarlılık Endeksi” oluşturmak için aşağıdaki yol haritası pratik ve etkilidir:
- Özellik Seti (Feature Basket): Netflow, SSR, SOPR, MVRV, NUPL, CDD, OI, funding, baz, DEX/CEX oranı, yeni adresler, aktif adresler, işlem sayısı, gaz ücreti ortancası.
- Normalize Etme: Her metriği 0–1 aralığına min-max veya z-skor ile taşıyın. Aykırı değerler için winsorize uygulayın.
- Ağırlıklandırma: Likidite hassasiyetine daha yüksek ağırlık (ör. SSR, netflow, OI). Döngü göstergelerine orta (SOPR, MVRV, NUPL). Aktivite metriklerine düşük-orta.
- Rejim Tespiti: 0–0,33 “Risk-Off”, 0,33–0,66 “Nötr”, 0,66–1,00 “Risk-On” gibi bantlar.
- Erken Uyarı Mantığı: Endeksin 7-günlük ortalaması ile 21-günlük ortalaması arasındaki farkı izleyin. Pozitif kesişim = momentum ısınması; negatif kesişim = soğuma.
- Doğrulama: Tarihsel periyotlarda (boğa/ayı) geri-test; aşırı uyum (overfit) riskini azaltmak için farklı piyasa rejimlerinde stres testi.
Bu yapıyı basit tutmak, genellenebilirlik sağlar. Aşırı karmaşık modeller “kağıt üzerinde” parlak, gerçekte kırılgan olur.
Strateji Kitapçığı: Endekse Göre Aksiyon Şablonları
- Trend-Takip (Risk-On): Endeks > 0,66 ve 7D > 21D ise, spot ağırlıklı pozisyonlar ve sınırlı kaldıraç. Kâr realize pencereleri için funding + OI artış hızına bakın.
- Mean-Reversion (Aşırı Soğuma): Endeks < 0,33; SOPR < 1 sebatkâr, SSR toparlıyorsa kademeli alım. Netflow çıkışa dönüp stablecoin girişleri hızlandığında teyit.
- Hedge/Temkin (Nötr → Risk-Off): 0,33–0,66 bandında dalgalanma artarken OI şişiyorsa, opsiyon koruması (put spread), perp’te mikro hedge, stablecoin oranını yükseltme.
- Sektörel Rotasyon: Gaz ücretleri + DEX oranı artarken NFT/DeFi momentum kazanabilir; CEX net çıkışları eşlik ediyorsa altyapı tokenleri veya işlem odaklı projeler öne çıkabilir.
Vaka Diyagramı: “Üçlü Kıvılcım” Sinyali
Uygulamada dikkat ettiğimiz bir çoklu teyit kalıbı var:
- SSR düşüyor (satın alma gücü artıyor),
- Netflow negatifleşiyor (coin’ler borsadan çıkıyor),
- SOPR 1’e yakın ve yukarı kırılmaya hazırlanıyor.
Bu “üçlü kıvılcım”, kısa vadede yukarı yönlü sağlıklı bir hareketin habercisi olabiliyor. Tersine; pozitif funding + hızla artan OI + borsalara net giriş üçlüsü; likidasyon kırılganlığını artırır.
Duyarlılık Endekslerinde Sık Yapılan Hatalar
- Tek Metriğe Aşırı Güven: Sadece MVRV ya da yalnızca funding tek başına nihai karar verdirmez. Çoklu teyit şart.
- Zaman Penceresini Yanlış Seçmek: 24 saatlik sapmalar, tatiller ve zincir içi anormallikler yüzünden yanlış alarm üretebilir. 7D ve 21D ortalamalarla arındırın.
- Likidite Derinliğini Göz Ardı Etmek: DEX likiditesi sığken gelen hacim, fiyatı olduğundan “duygusal” gösterebilir. Emir defteri derinliği ve slipajı izleyin.
- Cüzdan Etiketlerinde Hata: Yanlış etiketli “balina” cüzdanları analizleri bozabilir. Kümelemeyi çoklu sinyalle doğrulayın.
Kurumsal Bakış: Politika, Riske Maruz Değer (VaR) ve Alarm Eşikleri
Kurumsal hazineler ve fonlar için on-chain sentiment endeksleri; günlük risk oturumlarının girdisidir. Önerilen yapı:
- Risk Panosu: Endeks değeri, rejim, funding, OI, netflow ısı haritası.
- Alarm Eşikleri: OI artış hızı > X, funding > Y ise kaldıraç “sarı alarm”; netflow + SOPR kombinasyonu “kırmızı alarm”.
- VaR Senaryoları: Endeks bandına göre VaR katsayısını dinamik ayarla; Risk-On’da hedef getiri yüksek, Risk-Off’da koruma öncelikli.
Operasyonel Pratik: Trader Günlüğü + Olay Takibi
Endeks tek başına sistem değildir. Trader günlüğü oluşturun:
- Hangi sinyalde ne yaptınız?
- Hangi eşik “yanlış alarm” üretti?
- Haber akışı ve zincir üstü sinyaller nasıl çakıştı?
Zamanla kurumunuza/stratejinize özel ağırlıklandırma ve rejim sınırları oluşur. Bu rafine süreç, endeksten alınan verimi katlar.
NFT ve DePIN Kesişimi: Aktivite Sıçramalarının Anlamı
Sadece L1/L2 ana tokenlerini değil, NFT mint dalgaları, DePIN katılım artışı, veri depolama ağlarında yükselen on-chain aktiviteyi de izleyin. Bazı döngülerde piyasa genişlemesi önce bu segmentlerde başlar; gaz ücretleri ve DEX rotasyonu sinyal üretir.
Uygulanabilir Kontrol Listesi (Kendin Yap)
- Güncel veri sepeti: Netflow, SSR, SOPR, MVRV, NUPL, CDD, OI, funding, baz, DEX/CEX, aktif/yeni adres, median gas.
- Normalize + winsorize: Aykırı uçları ehlileştir.
- Ağırlıklandır: Likidite > döngü > aktivite.
- Rejim bantları: 0–0,33 / 0,33–0,66 / 0,66–1,00.
- Kesişim sinyali: 7D-21D hareketli ortalama farkı.
- Çoklu teyit: En az üç bağımsız sinyal aynı yöne bakmadan ana karar yok.
- Günlük not + haftalık geri-değerlendirme.
Sonuç: Gürültüden Çıkan Yol Haritası
On-chain duyarlılık endeksleri, fiyatın arkasındaki likidite psikolojisini somutlaştırır. Tek bir göstergeyi kutsallaştırmadan çoklu teyit, rejim bilinci ve likidite okuryazarlığı ile kullanıldığında; hem trendin devamında sabırlı, hem dönüşlerde pragmatik olmanızı sağlar. kriptomagic.com olarak yaklaşımımız net: önce veri, sonra yorum. Piyasanın yönünü tahmin etmiyoruz; sermayenin ayak izlerini takip ediyoruz.
