Giriş
Ethereum (ETH), kripto dünyasının lider akıllı sözleşme platformu olarak yalnızca tokenleri değil, aynı zamanda devasa bir ekosistemi de besliyor. Ancak bu ölçeklenebilirlik, ücret yükü ve veri erişimi gibi teknik zorluklarla geliyor. Bu bağlamda, EIP‑4844 (diğer adıyla “Proto-Danksharding”) ve ardından tam anlamıyla uygulanması beklenen Danksharding gibi teknolojiler, Ethereum’un 2025 yol haritasının kritik taşlarını oluşturuyor. Bu haberimizde kriptomagic.com olarak, EIP-4844’ün ne olduğuna, nasıl çalıştığına, 2025 yılında neler beklediğimize ve ekosisteme nasıl yansıyacağına detaylı şekilde bakıyoruz.
EIP-4844 / Proto-Danksharding nedir?
EIP-4844, “blob-carrying transactions” yani büyük veri bloklarını (blob) geçici olarak saklayabilen yeni bir işlem biçimi getiriyor. Bu işlem biçimi, esas Ethereum Sanal Makinesi (EVM) tarafından doğrudan erişilmeyen ancak bloklara eklenebilen bir veri yapısı sunuyor. Özetle: katman2 (L2) rollup’lar için veriyi daha düşük maliyetle Ana Zincire (L1) göndermeyi mümkün kılıyor.
Bu “blob” verileri kalıcı olarak zincirde saklanmıyor, belirli bir süre sonra silinebiliyor; bu sayede hem depolama yükü azalıyor hem de ücretler düşüyor. Proto-Danksharding, tam şarding (yani Danksharding) öncesinde atılan bir adım olarak değerlendiriliyor.
EIP-4844’nin teknik etkileri
Blobs ve “blob gas”
EIP-4844 ile birlikte “blob gas” diye adlandırılan yeni bir ücret piyasası ortaya çıktı. Bu sayede gelmiş geçmiş işlem verisi saklama maliyetleri, geleneksel calldata yöntemine kıyasla önemli ölçüde düşüyor.
Ölçeklenebilirlik ve L2 optimizasyonu
Rollup tabanlı çözümler (örneğin ZK-Rollup ve Optimistic Rollup) için EIP-4844 büyük avantaj sunuyor: daha düşük ücretler, daha yoğun kullanım ve daha düşük giriş eşiği.
Depolama ve node gereksinimleri
Blob verileri kalıcı olarak EVM’de saklanmadığı için, node işletmecileri üzerindeki uzun vadeli depolama yükü azalıyor. Bu da ağın daha merkeziyetsiz şekilde işlemesini destekliyor.
2025 Yol Haritasında EIP-4844 ve sonrası
1. 2024’ten devreden çalışma
Cancun‑Deneb upgrade (Mart 2024) ile EIP-4844 ana ağa entegre edildi. Bu sayede prototip aşaması tamamlanmış oldu ve artık L2 katmanında “blob taşıyan işlemler” kullanılabiliyor.
2. 2025’te beklenen gelişmeler
2025 yılı için Ethereum ekosisteminde şu başlıklar öne çıkıyor:
- Tam anlamıyla Danksharding’a geçiş: Blob sayısının blok başına 6’dan (Proto) 64’e yükseltilmesi planlanıyor.
- Verinin kullanılabilirliği (data availability) ve node erişimi iyileştirmeleri.
- Katman-2 uygulamalarının daha geniş çaplı benimsenmesi ve ücretlerin ciddi ölçüde düşmesi.
- Kurumsal benimsemenin artması: Ölçeklenebilirlik arttıkça büyük yatırımcılar için Ethereum daha çekici hale geliyor.
3. 2025 sonrası ivme
Tam Danksharding aşaması, Ethereum’un “The Surge” ana başlığı altındaki büyük ölçeklenebilirlik aşamasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Bu aşama sayesinde milyonlarca işlem/saniye (TPS) düzeyine yaklaşılabileceği öngörülüyor.
EIP-4844’ün Kripto Ekosistemine Yansımaları
a) Ücretlerin azalması
Blob yöntemi sayesinde, özellikle L2 rollup’larda işlem maliyetleri ciddi şekilde düşecek. Bazı analizlerde %90’a varan düşüşler öne çıkıyor.Bu durum, kullanıcı deneyimini iyileştirirken yeni uygulamaların önünü açacak.
b) L2’lerin yükselişi
Ethereum ana zincir üzerinde yük artmazken, rollup tabanlı sistemler daha güçlü hale geliyor. Bu dinamik, Ethereum’un “rollup-first” stratejisini pekiştiriyor.
c) Node erişilebilirliği ve merkeziyetsizlik
Depolama gereksinimleri düşerken daha hafif node’lar çalışabilir hale gelecek, bu da ağda daha fazla katılımcı demeyi ve dağılımı artırmayı destekleyecek.
d) Kurumsal ve geliştirici güveni
Teknik engeller azalınca, geliştiriciler ve kurumlar için Ethereum daha istikrarlı bir platform haline geliyor. Özellikle büyük ölçekli uygulamalar ve finansal entegrasyonlarda bu durum önem kazanıyor.
Zorluklar ve Dikkat Edilecek Noktalar
- Tam Danksharding aşaması teknik olarak karmaşık ve hâlâ tamamlanmamış durumda; geçiş süreci birkaç yıl sürebilir.
- Blob ücret piyasası ve “blokta veri paketleme” gibi ekonomi yönleri henüz olgun değil; verimsizlikler raporlanmış durumda.
- Ölçeklenme ile birlikte güvenlik, veri kaybı ve merkeziyetsizlik gibi riskler yeniden ön plana çıkabilir; bu yüzden bu güncellemenin sadece teknik değil, ekosistem yönetimi boyutu da önemli.
2025 İçin Özet Strateji – kriptomagic.com Önerisi
- Takip edin: EIP-4844 ve Danksharding konusunda topluluk tartışmaları, klient güncellemeleri ve testnet sonuçları izlenmeli.
- L2 projelerine yönelin: Blob verisi sayesinde L2 ücretleri düşerken, bu katmanda yer alan projeler erken avantaj kazanabilir.
- Yatırım-olmayan ama teknik izleme: Kullanıcı olarak ETH tutuyor ya da kullanıyorsanız, ücret düşüşü ve işlem artışı trendini göz önünde bulundurun.
- Geliştirici ve uygulama izleyicisi olun: Ethereum ekosisteminde ortaya çıkan yeni dApp’ler, “rollup uygunu” modeller ve entegrasyonlar dikkatle izlenmeli.
Sonuç
kriptomagic.com olarak belirtelim ki, EIP-4844 (Proto-Danksharding) Ethereum için yalnızca bir teknik yükseltme değil; aynı zamanda bir paradigma değişimi anlamına geliyor. Bu yenilik sayesinde Ethereum, ölçeklenebilirlik, düşük ücret ve daha geniş benimseme hedeflerine ciddi bir adım atmış durumda. 2025 yılında tam Danksharding geçişinin hazırlıkları, L2 yükselişi ve kurumsal entegrasyonla birlikte Ethereum’un ekosisteminde belirgin bir ivme beklenebilir. Yine de başarı, yalnızca teknik uygulanabilirliğe değil, ekosistem desteğine ve güvenlik-merkeziyetsizlik dengesine bağlı olacak.
