Gas Ücretleri Düşüyor mu? Ethereum ve L2 Ücret Analizi
Tarih: 29 Ekim 2025
Editör notu: Bu analiz, güncel zincir-üstü metrikler ve resmi yol haritası verileriyle hazırlanmıştır. kriptomagic.com okurları için kapsamlı ve SEO uyumlu bir rehberdir.
Özet Cevap (Kısa)
Evet, genel eğilim düşüş yönünde. 2024’te Dencun (EIP-4844) sonrası Layer-2 (L2) ağlarında ücretler dramatik biçimde gerilerken, 2025 boyunca ortalama L1 (Ethereum ana ağ) ücretleri de nispeten düşük bir bantta seyretti. Bugün itibarıyla L1’de ortalama gas fiyatı ~0,1–1 gwei aralığını görebiliyor; temel L2’lerde basit transferler kuruş seviyesinde, DEX takasları ise genellikle 1 doların belirgin biçimde altında. Elbette yoğun dönemlerde sıçramalar yaşanabiliyor.
Neden Düşüyor? Yapısal Kırılım: EIP-4844 ve “Blob” Çağı
Ethereum’un 13 Mart 2024’te ana ağa aldığı Dencun yükseltmesi ile proto-danksharding (EIP-4844) devreye girdi. Bu yükseltme, L2’lerin veri yayımlama maliyetini geçici ve ucuz “blob” alanı sayesinde dramatik biçimde düşürdü. L1 kullanıcıları için doğrudan mucizevi bir düşüş olmasa da, Ethereum’un ölçeklenme stratejisinde L2’lerin ücret avantajı kalıcı hâle geldi. Resmî yol haritası da bu hattın danksharding ile ileride daha da genişleyeceğini söylüyor.
Özetle:
- EIP-4844: L2’lerin L1’e veri yazma maliyetini düşüren “blob” işlemleri.
- Sonuç: L2 ücretlerinde kalıcı düşüş; L1 ücretleri talebe bağlı kalsa da ortalama baskılanma.
- İleri Yol: Danksharding ile >100.000 TPS hedefi ve daha fazla blob kapasitesi.
Bugünün Resmi: L1 Gas, L2 Ücretleri ve “Gerçek Kullanım” Maliyeti
L1 (Ethereum Mainnet) anlık görünüm
Etherscan Gas Tracker’a göre bugün (29 Ekim 2025) çok düşük gwei değerlerine dahi inilebiliyor. Bu, yoğunluk düşükken L1’de bile temel işlemlerin dolar karşılığını aşağı çekiyor; ancak talep patladığında gwei hızla tırmanabilir. Gas fiyatı, blok talep/arz dinamiğine bağlıdır; kalıcı düşüş garantisi yoktur.
L2 (Rollup) pratik maliyetler
Gerçek kullanıcı deneyimini belirleyen, “Bir transfer/takas kaça oluyor?” sorusunun cevabıdır. L2Fees.info ve L2BEAT “Costs” panelleri, zincir bazında güncel işlem maliyetlerini yayınlıyor:
- Basit transfer: Pek çok L2’de 0,01–0,10 $ bandı (hatta altında).
- Token takası (DEX): L2’ye göre değişmekle birlikte genellikle 1 $’ın belirgin altında.
- Ücret kompozisyonu; kullanıcı işlemi + veri yayımı + protokol overhead kalemlerinden oluşur ve blob fiyatlaması bu toplamı baskılar.
Not: “Gerçek” ödediğiniz rakam; ağın o andaki kalabalık durumu, seçtiğiniz L2, cüzdanın ayarladığı tip/priority fee ve DEX sözleşmelerinin hesaplama (compute) yüküne göre değişir.
2025 Boyunca Eğilim: Düşük Bant, Arızi Sıçramalar
2025’te bir yandan ortalama ücretler düşük bantta kalırken, diğer yandan talep kaynaklı arızi sıçramalar görüldü (memecoin dönemleri, NFT daralmaları, popüler airdrop görevleri vb.). Zincir-üstü istatistikler; L2 işlem hacimlerinin ve işlem sayılarının rekor seviyelere tırmandığını, buna rağmen ücretlerin genel olarak ucuz kaldığını gösteriyor. Bu tablo, blob kapasitesi genişledikçe daha da pekişiyor.
2025 Sonu–2026 Görünümü: Daha Fazla Blob, Daha Ucuz L2?
Yol haritasında danksharding nihai hedef olmaya devam ediyor. Geliştiriciler, blob alanını artıran ve L2 veri yayımını daha da ucuzlatacak yeni iyileştirmeler üzerinde çalışıyor. Yol haritası yazıları ve geliştirici notları; blob kapasitesinin artmasıyla L2 ücretlerinde ek düşüşler bekliyor. (Güncel notlar: blob alanını genişletmeyi ve veri kullanılabilirliğini iyileştirmeyi amaçlayan geliştirmeler, L2’lerin saniyelik çıkışını artırırken maliyeti baskılıyor.)
L1 mi L2 mi? Hangi İşlem Nerede Daha Mantıklı
- Basit transferler (ETH/Token): L2’de çok daha ucuz ve hızlı. L1 ancak “köprüleme” veya yüksek güvenlik gerektiren durumlarda tercih edilir.
- DEX takasları: L2’de 1 $ altı toplam maliyetler artık olağan; yoğun anlarda maliyet artabilir. L1’de aynı takas, sözleşme yoğunluğuna bağlı olarak katbekat pahalı olabilir.
- NFT mint/claim: Etkinlik sırasında L1’de gas savaşları olur; L2 mint’leri ücret ve hız açısından giderek standart hâle geliyor.
- Kurumsal/DeFi yüksek TVL işlemleri: L2’ler güvenlik modelini L1’den devraldığı için güvenlik-maliyet dengesi oldukça iyi; ancak köprü ve çıkış süreleri (özellikle optimistic rollup’larda) göz önünde bulundurulmalı.
Ücretleri Etkileyen 7 Pratik Değişken
- Ağın o anki talebi (L1 ve L2): Talep artarsa gas/ücret yükselir.
- Blob fiyatlaması: L2 veri yayımlama maliyeti doğrudan blob alanı fiyatlarına bağlıdır. Daha fazla kapasite → daha düşük maliyet.
- İşlem türü: Basit transfer < on-chain DEX takası < karmaşık DeFi etkileşimi.
- Cüzdan ayarları: Tip (priority) fee ve gaz limiti tahmini.
- Protokol optimizasyonu: Sözleşme kodu ve op-kod verimliliği (EIP-1153 gibi iyileştirmeler).
- Veri kullanılabilirliği (DA) seçimi: Bazı L2’ler farklı DA katmanları (ör. Ethereum DA, alternatif DA) kullanabilir; bu, ücreti etkiler.
- Köprüleme/çekim: L1’e geri dönüş ve köprü ücretleri toplam maliyeti belirgin etkiler.
“Gerçek Zamanlı” Nasıl Takip Edilir? (Okur Rehberi)
- L1 anlık gas: Etherscan Gas Tracker (gwei ve USD tahminleri).
- L2 işlem maliyetleri: L2Fees.info ve L2BEAT / Costs panelleri (transfer ve swap kıyasları, kalem kalem maliyet dökümü).
- Yol haritası ve teknikler: ethereum.org roadmap/danksharding sayfaları (EIP-4844 ve ilerisi).
Bu panelleri yer imlerine ekleyerek yoğun saatlerde işlem başlatmadan önce “maliyet kontrolü” yapmanız, gereksiz ücret ödemeyi önler.
Kriptomagic Yorumu: 2025’te Ücretler Ucuz, Rekabet Sert
kriptomagic.com analistlerine göre Ethereum’un “rollup-öncelikli” (rollup-first) stratejisi meyvesini verdi:
- Kullanıcı deneyimi: L2’lerde hız + düşük ücret kombinasyonu artık standart.
- Likidite ve ekosistem etkisi: Ucuz L2’ler DeFi/NFT/GameFi uygulamalarının daha çok L2 merkezli tasarlanmasını teşvik ediyor.
- Rakip zincirler: Ücret üstünlüğü tek başına yeterli değil; güvenlik, geliştirici araçları ve likidite derinliği hâlâ Ethereum ekosisteminin avantajı.
- Önümüzdeki eşik: Blob kapasitesinin artırılması ve danksharding tamamlana kadar ani talep sıçramalarında ücretler yükselebilir; kullanıcılar “zamanlama” ve L2 seçimi ile maliyeti optimize etmeli.
SSS: Sık Sorulan Sorular
Soru 1: “L1 ücretleri neden hâlâ bazen pahalı?”
Çünkü L1 ortak güvenlik katmanıdır ve talep yoğunlaştığında gwei yükselir. Dencun, L1 ücretlerini değil esasen L2 veri maliyetlerini düşürdü.
Soru 2: “L2’ler arası ücret farkı neden var?”
Her L2’nin veri kullanılabilirliği, sıkıştırma tekniği, hesaplama verimi ve protokol overhead’i farklıdır. Bu, aynı işlemin farklı L2’lerde farklı maliyete yol açmasını açıklar.
Soru 3: “2026’da ne beklemeli?”
Blob kapasitesinin artırıldığı ve danksharding yönünde ilerleyen her adım, L2 ücretlerinde yeni dipler görmemize kapı aralayabilir; ancak bu, talep patlamalarında ücret sıçramalarını tamamen yok etmez.
Sonuç: “Düşüş” Evet, “Ücretsiz” Asla
Ethereum’un 2024–2025 döneminde attığı adımların sonucu net: L2’lerde ücretler kalıcı biçimde ucuzladı, L1’de ise ortalama koşullar yumuşadı. Ancak blok alanı kıt bir kaynaktır; talep artınca ücretler artar. Akıllı kullanıcı, yoğunluk düşükken işlem yapan, L2 seçimini akıllıca yapan ve gas/ücret panellerini düzenli kontrol eden kullanıcıdır. kriptomagic.com, bu dönüşümü “ucuz, hızlı ve güvenli Ethereum deneyimi” başlığı altında izlemeye devam edecek.
