İtalya’dan Stablecoin Düzenleme Çağrısı

İtalya’dan Stablecoin Düzenleme Çağrısı

Roma, 22 Eylül 2025 – İtalya Merkez Bankası’nın (Bank of Italy) üst düzey yöneticilerinden gelen çağrı, Avrupa Birliği’nde stablecoin’lerle ilgili düzenleyici boşlukları kapatma yönünde yeni bir dönemin habercisi niteliğinde. Avrupa’da “çoklu ihraç” (multi-issuance) modeline dayanan stablecoin’lerin oluşturduğu riskler üzerine dikkat çeken İtalyan otoriteler, MiCA düzenlemelerinin tamamlayıcısı niteliğinde daha net kuralların acil olarak getirimesini talep ediyor.

Stablecoin Nedir ve Niçin Önemlidir?

Stablecoin’ler, değeri ABD doları, euro ya da altın gibi stabil varlıklara sabitlenen dijital varlıklardır. Kripto para piyasalarındaki yüksek volatiliteye karşı kullanıcıya daha öngörülebilir bir değer sunarlar. Ancak biri AB içinde, diğeri AB dışında olmak üzere farklı ülkelerde aynı marka altında ihraç edilen stablecoin’ler, regülasyon ve rezerv yönetimi açısından belirsizlikler yaratabiliyor.

Çoklu İhraç Modelinin Riskleri

Bank of Italy’in Başkan Yardımcısı Chiara Scotti, Roma’daki “Payments Conference” (Ödemeler Konferansı)’nda yaptığı konuşmada, çoklu ihraç modelinin şu risklerini öne çıkardı:

• Yasal Riskler: Bir stablecoin markasının hem AB içi hem de AB dışı şubeleri veya kuruluşları tarafından ihraç edilmesi, hangi hukukun geçerli olacağına dair soru işaretleri oluşturuyor. Özellikle kullanıcıların hangi “ihraççı” ile muhatap olduklarını bilmeyebiliyor olmaları, tüketici hakları ve sözleşmeye dayanıklı sorumluluklar açısından risk yaratıyor. 
• Rezerv Uyumsuzlukları (Reserve Mismatch): Eğer kullanıcılar farklı ülkelerdeki ihraççılar tarafından çıkarılan stablecoin’leri eşdeğer (interchangeable) görüyor ve hepsinden aynı şekilde “redeem” hakkı talep ediyorsa, rezervlerin yetersiz kalması ihtimali doğuyor. AB dışında kalan bir ihraççı için yeterli rezerv gönderilmemesi, likidite sıkıntıları ve temerrüt risklerini artırabilir. 
• Operasyonel ve Finansal İstikrar Riskleri: Farklı yargı alanlarındaki düzenleyici standartların heterojen olması, kriz anlarında koordinasyon eksikliğine yol açabilir. Ayrıca uluslararası ihraççılar için kriz yönetimi ya da iflastan korunma mekanizmalarının nasıl işletileceği de belirsiz. 

AB İçindeki Mevcut Durum: MiCA Düzenlemeleri

2023 yılında kabul edilen Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCA), AB içinde kripto varlıkların, stablecoin’lerin ve elektronik para token’larının (Electronic Money Tokens - EMT) düzenlenmesi konusunda önemli bir çerçeve oluşturuyor. 

MiCA’nın öngördüğü bazı önemli unsurlar:

• EMT’lerin tek bir fiat para birimine sabitlenmiş olması (örn. euro). 
• Rezerv tutma, şeffaflık, denetim, tüketici haklarının korunması ve iflâs ya da kriz durumunda yükümlülüklerin net belirlenmesi gibi kurallar. 
• Algoritmik stablecoin’ler üzerinde sınırlamalar, hatta yasaklama eğilimleri. 

Ancak MiCA’nın hâlihazırda çoklu ihraç modelini doğrudan düzenleme altına alacak net hükümlere sahip olmaması, riskleri artırıyor. 

İtalya’nın Talepleri ve Önerileri

Chiara Scotti’nin önerileri, AB ve ülkeler düzeyindeki düzenleyiciler için yol gösterici:

1. Eşdeğer Düzenleyici Standartlara Sahip Ülkelerle Sınırlandırma: Çoklu ihraç yapan stablecoin’lerin yalnızca AB veya düzenleyici göstergeleri açısından benzer korumaları sağlayan üçüncü ülkelerle sınırlı olması. Bu, düzenleyici arbitrajı engellemeye yöneliktir. 
2. Nominal Değer Üzerinden Geridönüş (Redemption at Par): Kullanıcıların stablecoin’lerini nominal değer üzerinden iade edebilme hakkı olması, yani değer düşüşünden etkilenmeden rezerv karşılığına sahip olma güvencesi. 
3. Çok Taraflı Kriz Yönetimi Protokolleri: Farklı ülkelerdeki ihraççılar arasında kriz zamanında koordinasyon, rezerv yetersizliği ve yükümlülüklerin karşılanması gibi durumlar için anlaşmalar olması. 
4. Yasal Netlik ve Düzenleyici Şeffaflık: Hangi düzenlemelerin (AB içi ve dışı) uygulanacağı, kullanıcıların hangi ihraççı ile muhatap olduğunu ve hangi kuralların geçerli olduğunu bilecekleri şekilde açık hükümler getirilmesi. 

Avrupa Komisyonu ve ECB Arasındaki Görüş Ayrılığı

• Avrupa Komisyonu’nun yorumu, lisanslı AB firmaları tarafından çıkarılan stablecoin’lerin, aynı şirketin AB dışı bir kolu tarafından çıkarılanlarla muhtemelen eşdeğer olarak kabul edilebileceği yönünde. Ancak bu yorum, MiCA kurallarıyla tam örtüşmeyen yönleri itibarıyla eleştiriliyor. 
• Avrupa Merkez Bankası (ECB), bu tür bir modelin finansal istikrar açısından riskler taşıdığı konusunda uyarıyor. Özellikle rezerv yetersizliği, likidite sorunları ve kriz durumlarında yükümlülüklerin yerine getirilememesi gibi senaryolar görülüyor. 

Olası Sonuçlar ve Etkileri

Kripto dünyası, finansal kurumlar ve kullanıcılar açısından bu çağrının hayata geçmesi halinde aşağıdaki değişiklikler beklenebilir:

• Stablecoin ihraççılarının, özellikle AB dışı ülkelerdeki operasyonlarını düzenleyici standartlara uygun hâle getirmeleri gerekebilir. Bu, maliyetleri yükseltebilir ama güven düzeyini artırır.
• Kullanıcıların stablecoin’lere duyduğu güven yükselebilir; şeffaflık ve tüketici koruması iyileştikçe stablecoin’lerin ödeme araçları olarak benimsenmesi artabilir.
• Finansal sistemde “çapraz sınırlar” kaynaklı risklerden kaynaklanan potansiyel krizler ya da sistemik riskler daha iyi yönetilebilir hâle gelebilir.
• Düzenleyici otoritelerin yükümlülükleri artacak; denetim, şeffaflık, kriz planlaması gibi alanlar güçlendirilecek.

Ancak bazı ihraççılar ya da kripto şirketleri, bu düzenlemelerin inovasyonu yavaşlatıcı etkileri olabileceği veya esnekliklerini kısıtlayabileceği yönünde endişelerini dile getirebilir.

KriptoMagic.com’dan Perspektif

KriptoMagic.com olarak görüşümüz, İtalya’nın bu çağrısının kripto varlık ekosistemi için kritik önemde olduğu yönünde. MiCA’nın genel çerçevesi güçlü bir temel sağlasa da, multi-issuance gibi karmaşık modeller için özel hükümler gereklidir. Türkiye gibi yakından gelişen kripto ve blockchain ekosistemine sahip ülkeler için de bu düzenleyici yaklaşımların örnek teşkil edeceğini düşünüyoruz. Kullanıcı koruması, finansal istikrar ve yenilik arasındaki dengeyi kuracak düzenlemeler, global ölçekte güven oluşturacak ve piyasaların olgunlaşmasına katkı sağlayacaktır.

Sonuç

İtalya Merkez Bankası’nın çağrısı, Avrupa’da stablecoin düzenlemeleri bağlamında bir dönüm noktası olabilir. “Çoklu ihraç” modeline dair belirsizlikler, yasal, operasyonal ve finansal riskleri artırırken, MiCA’nın eksik kalan yönlerinin tamamlanması ihtiyacını öne çıkarıyor. AB’nin önümüzdeki dönemde bu taleplere yanıt vermesi bekleniyor; çünkü stablecoin’ler artık sadece bir finans inovasyonu değil, regülasyon ve finansal sistem güvenliği açısından da stratejik bir konu haline gelmiş durumda.