NFT’lerde Telif Hakları: Türkiye’de Uygulama Örnekleri
Günümüzde NFT ve Telif Hakları Tartışmasının Arka Planı
Blockchain teknolojisinin bir ürünü olarak NFT’ler, dijital sanat ve koleksiyon dünyasında büyük ilgi görüyor. Ancak NFT satın almak, otomatik olarak telif haklarının devrini sağlamıyor. Türkiye’de de bu alanda net bir yasal düzenleme bulunmamakla birlikte, mevcut hukuk çerçevesinde gelişmeler ve mahkeme kararları dikkat çekiyor.
Türkiye’de Yasal Düzenleme Eksikliği
Türkiye’de hâlihazırda NFT’lere özgü bir yasal düzenleme mevcut değildir. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi, NFT’yi Türkçeye “nitelikli fikri tapu” olarak tanımlamaya çalışsa da, bu tanım henüz yasal zemine dönüşmemiştir Aynı zamanda Sermaye Piyasası Kurulu ve Merkez Bankası gibi kurumlar, NFT’leri henüz anonim dijital varlık olarak sınıflandırmakta ve verdikleri açıklamalarda net bir sınıflandırmaya yer vermemektedirler
İlk Türk Mahkeme Uygulaması: Cem Karaca Portresi Davası
Türkiye’de NFT odaklı fikri haklar alanında ilk önemli uygulama, Anadolu Rock müziğinin efsane ismi Cem Karaca’nın izinsiz portresinin NFT olarak satışa çıkartılması üzerine görülmüştür.
- İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, portreye ilişkin ihtiyati tedbir talebini kabul etmiş; eserin OpenSea’de NFT olarak satışının engellenmesini ve platformlara erişimin yasaklanmasını kararlaştırmıştır
- Mahkeme, ilgili NFT’nin “format” olarak da telif ihlaline konu olabileceğine hükmetmiş, bu karar Türkiye’de ilk “NFT sebebiyle ihtiyati tedbir” kararı olarak kayda geçmiştir
NFT Satın Almak Telif Hakkı Değildir
Hem Türkiye’de hem dünyada genel kabul şudur: NFT satın alınması, alıcıya telif hakkı vermez, yalnızca NFT formatı üzerinde kullanım hakkı tanır. Telif haklarının devri ancak açıkça akıllı sözleşme veya yazılı sözleşmeye dahil edilirse geçerlidir
Akıllı sözleşmeler, devrin kapsamını netleştirme potansiyeline sahiptir—ancak bu açık hükümler olmaksızın NFT alıcısının eser üzerindeki hakları sınırlıdır
Marka Hukuku ve NFT’ler
Türkiye’de NFT’lerle ilgili olarak marka ofisine yapılan başvurular artmakta; NFT’lerin dijital ürün olarak markalarla ilişkilendirilmesi gündeme gelmiştir .Örneğin, bazı firmalar mal/hizmet listelerine NFT’leri ekleyerek bu alanı resmi koruma kapsamına dahil etmek istiyorlar.
Uygulamada Telif Hakları Nasıl Korunur
Türkiye’de somut bir düzenleme olmamasına karşın, hukuki araçlar mevcuttur
- Uygulanan hukuk çerçevesi: Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) ve Türk Medeni Kanunu kapsamında telif ve kişilik hakları korunur
- Mint işlemi: NFT oluşturmak (minting) sadece varlığı kaydeder; eser sahibinin mali ve manevi hakları bu işlemle devredilmez
- Yaptırım hakkı: Ancak, hak sahibi veya yasal yetkili muhataplar; izinsiz NFT oluşturulmuş eserler için hukuki işlem başlatabilir
Öne Çıkan Davalar ve Uluslararası Örnekler
Türkiye dışında dünyada da NFT kaynaklı davalar artıyor. Örneğin; Hermes–Mason Rothschild arasında MetaBirkins, Nike–StockX gibi davalar marka ve telif hakları kapsamında dikkat çekiyor
Sonuç ve Gelecek Perspektifi
Türkiye’de NFT alanında hâlihazırda bir mevzuat yok, fakat yargı kararları ve idari yaklaşımlar bu yeni alana adım atmış durumda. Cem Karaca davası gibi örneklerle, mahkemelerin NFT’leri mevcut fikri haklar sistemi içinde değerlendirdiğini görüyoruz. Bu durum, NFT'lerin “birer format” olarak değil, aynı zamanda somut bir içerik konusu olarak da ele alınabileceğini ortaya koyuyor.
Yakın vadede;
- Yasal düzenleme ihtiyacı artacak,
- Sözleşmelerde akıllı hükümlerin kullanımı yaygınlaşacak,
- Marka ve telif stratejileri NFT’leri içeren kapsamlarla güncellenecek.
Not: Haber içeriğinde "kriptomagic.com" sitesi referans alınmıştır.
