Türkiye’de AML Düzenlemeleri 2025: Kripto Para Hizmet Sağlayıcılarını Neler Bekliyor?
Giriş
2024’ün ortasında TBMM tarafından kabul edilen ve 2 Temmuz 2024 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7518 sayılı Kanun, Türkiye’nin kripto varlık ekosistemini düzenleme yönündeki en büyük adımdı. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları (KVHS), bu kanunla birlikte Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) kapsamına alınmış; kuruluş koşulları, faaliyet esasları, denetim ve yaptırımlar netleştirilmiştir.
2025 yılı, bu düzenlemelerin uygulama, denetim ve uyum açısından sınanacağı bir yıl olarak öne çıkıyor. kriptomagic.com olarak bu yazımızda KVHS’leri özellikle AML (Anti-Money Laundering – Kara Para Aklamayı Önleme) açısından bekleyen yükümlülükleri, riskleri ve fırsatları ele alıyoruz.
Kanunun Temel Yapısı ve SPK’nın Yükümlülükleri
- 7518 sayılı Kanun kripto varlıkları; “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik ortamda oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer ya da hak ifade eden gayri maddi varlıklar” olarak tanımlıyor.
- Kripto varlık hizmet sağlayıcılar; alım-satım, saklama, transfer, cüzdan yönetimi, platform lisanslama, portföy yönetimi gibi faaliyet alanlarını içeriyor.
- SPK’ya yetki verilmiş: kuruluş izinleri, faaliyet izni, sermaye yeterliliği, denetim ve yaptırımlar yönünden ikincil düzenlemeler yayımlanıyor.
AML Açısından Öne Çıkan Düzenlemeler
Kripto para hizmet sağlayıcılarını doğrudan etkileyen amortisman, izleme ve uyum gereklilikleri AML rejiminin kalbini oluşturuyor. 2025’te özellikle aşağıdaki düzenlemeler ve yükümlülükler kritik hale geliyor:
| Yükümlülük / Düzenleme | Detaylar ve Zaman Çizelgesi |
|---|---|
| KYC / Kimlik Doğrulama | İşe alım-faaliyete başlama süreçlerinde olmayan müşterilerin kimlik tespiti kesinleşti. Uzaktan kimlik tespiti mümkün ama kimlik doğrulama AML kapsamında zorunlu. |
| MASAK Uyum Programı Yükümlülükleri | KVHS’lar MASAK’ın Uyum Yönetmeliği’ne tabi. Uyum görevlisi atama, risk değerlendirmesi, iç kontrol ve şüpheli işlem bildirim sistemi gibi süreçlerin kurulması zorunlu. |
| Rezerv Kanıt Denetimi (Proof of Reserve Denetimi) | KVHS’ler, müşterilerin kripto varlık rezervlerinin korunduğunu göstermek için 3-aylık periyotlarla “rezerv kanıt denetimi” yaptırmak zorunda. Denetimin kapsadığı müşterilere ait kripto varlık miktarının en az %80’ini kapsaması, likit rezervdeki varlıkların tamamen denetim kapsamında olması gibi şartlar var. |
| Sermaye Yeterliliği ve Finansal Yapı | Platformların asgari sermaye şartları belirlenmiş durumda; saklama kuruluşları için daha yüksek sermaye koşulları. |
| İç Kontrol, Risk Yönetimi ve Bilgi Sistemleri Denetimi | KVHS’ler iç denetim birimleri, risk yönetimi sistemleri kurmalı; kritik bilgi sistemleri güvenliği için TÜBİTAK kriterlerine ve bağımsız denetim tebliğlerine uyum göstermeli. |
| Bildirim Yükümlülükleri ve Şeffaflık | Müşteri bilgilerinin, işlem bilgileri-gönderen/alıcı bilgileri gibi verilerin doğru ve tam şekilde iletilmesi; şüpheli işlemlerin bildirilmesi; müşterilerle çerçeve sözleşmeler yapılması; pay devri ve ortaklık değişikliklerinde yetkilendirilmiş sürecin kullanılmasi gereklidir. |
Uygulama Takvimi ve Kritik Geçiş Süreçleri
- Faaliyet izin başvuruları için belirlenen sürelere dikkat: bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi 30 Haziran 2025’e kadar zorunlu kılınmış. Özellikle rezerv kanıt denetimi raporlarının başvuru dosyalarına dahil edilmesi gibi hususlar.
- Bilgi sistemleri bağımsız denetim raporlarının SPK’ya sunulması için son tarih olarak devreye giren uzatmalar mevcut.
- Saklama altyapısı dahil olmak üzere teknik güvenlik standartlarının (soğuk cüzdan, sıcak cüzdan, özel anahtar yönetimi gibi) TÜBİTAK’ın yayımladığı kriterlere uygun hale gelmesi gerekmekte.
Karşılaşılacak Riskler ve Uyum Zorlukları
- Maliyet Baskısı: Rezerv kanıt denetimi, bilgi sistemleri denetimi, sermaye yeterliliği ve güvenlik altyapısı oluşturma gibi gereklilikler ciddi maliyet doğuruyor. Küçük ve orta ölçekteki KVHS’ler için yükümlülükleri yerine getirmek zor olabilir.
- Teknolojik ve Operasyonel Zorluklar: Soğuk cüzdan yönetimi, özel anahtar güvenliği, dağıtık defter teknolojileri entegrasyonu gibi teknik altyapılar yüksek standartlarda olmalı; siber güvenlik riskleri artabilir.
- Regülasyon Uyumsuzluk Riski: SPK, MASAK ve TÜBİTAK gibi kurumların mevzuatları arasında uyum çatlakları çıkma riski var. Uygulamalarda belirsizlik yaşanabilir. Ayrıca uluslararası AML standartlarına (örneğin FATF “Travel Rule” gibi) uyum bekleniyor.
- Müşteri Deneyimi ve Rekabet Baskısı: Yükümlülüklerin artması nedeniyle işlem süreçleri, kullanıcı kimlik doğrulama vs. gibi konularda daha uzun süreçler oluşabilir; bu da kullanıcı memnuniyetini olumsuz etkileyebilir veya bazı KVHS’ler pazardan çekilmeyi düşünebilir.
Fırsatlar ve Uyum Sağlayanlar İçin Avantajlar
- Artan Güven ve Meşruiyet: SPK gözetiminde faaliyet gösteren KVHS’ler, kullanıcılar ve yatırımcılar nezdinde daha yüksek güven kazanacak. kriptomagic.com gibi bilgi kaynakları kullanan okuyucular için bu güven farkı önemli olabilir.
- Uluslararası İşbirliği ve İhracat Potansiyeli: FATF, AB MiCA gibi küresel standartlarla uyumlu olan KVHS’ler, yurtdışı ortaklıklar, kurumsal yatırım ve uluslararası projelerde avantaj elde edebilir.
- Kurumsal Finansman ve Yatırım: Mevzuata uyum sağlayan KVHS’ler için banka-finansal kuruluşlarla ilişkiler, yatırım alma olanağı daha kolay olabilir.
- Teknoloji ve Güvenlik Yatırımlarının Katma Değeri: Güçlü siber güvenlik altyapısı, soğuk cüzdan uygulamaları, özel anahtar yönetimi gibi teknolojik yatırımlar sadece bir zorunluluk değil, rekabet avantajı da sağlayabilir.
SPK & MASAK İşbirliği ve AML Denetim Çerçevesi
- SPK düzenlemeleri IV-35/B.1 ve III-35/B.2 tebliğleriyle KVHS’lere teknik, kurumsal, finansal ve operasyonel standartlar getirdi.
- MASAK’ın Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Kanunu (5549 sayılı Kanun) çerçevesinde KVHS’ler; şüpheli işlem bildirimleri, kayıt tutma, KYC yükümlülükleri gibi hususlarda bu kurumun gözetimine giriyor.
- Bilgi sistemleri denetçiliği ve “rezerv kanıt denetimi” uygulamaları, denetimin saydam ve güvenilir olmasını hedefliyor; SPK’ya sunulan raporların standart formatta olması bekleniyor.
Ne Zaman Ne Bekleniyor?
- Haziran 2025 önemli bir dönemeç: birçok düzenleme hükmü bu tarihe kadar uygulanmaya başlamış olmalı.
- Eylül–Aralık 2025 döneminde bağımsız denetim raporlarının SPK’ya sunulması, saklama altyapılarının tamamen uyumlu hale gelmesi gibi düzenlemeler yoğunluk kazanacaktır.
- 2026 yılına girerken, yaptırımların nasıl uygulanacağı, uyumsuzluk gösteren KVHS’lerin durumunun ne olacağı, uygulamada hangi boşlukların kaldığının tespiti önemli olacak.
Sonuç: kriptomagic.com Perspektifi
Türkiye kripto para piyasası 2025’te AML düzenlemeleri ile büyük bir evrimden geçiyor. Bu evrim, sadece regülasyon yükü değil, aynı zamanda sektörün kurumsallaşması ve küresel standartlara yakınlaşması anlamına geliyor. kriptomagic.com okuyucularına tavsiyemiz:
- Faaliyet gösterdiğiniz ya da yatırım yaptığınız platformun SPK lisansını, sermaye yeterliliğini ve rezerv kanıt denetim raporlarını kontrol edin.
- Kullanıcı olarak, KYC/AML süreçleri, müşteri varlıklarının saklama koşulları gibi güvenlik unsurlarını göz önünde bulundurun.
- KVHS iseniz erken uyum sağlayarak hem düzenleyici riskleri azaltın hem de rekabet avantajı elde edin.
Türkiye’nin 2025’te kripto varlıklarla ilgili AML düzenlemeleri, finansal suçlarla mücadelede daha güçlü bir araç olacak; ancak başarılı olması için uygulamada şeffaflık, denetim, teknolojik altyapı ve sektör paydaşlarının aktif katkısı şart.
